Cà phê Arabica là gì?

Bạn đã nghe từ “Arabica”?  Vậy, Cà phê arabica là gì? Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về nó nhé!. (fanpage: https://vi-vn.facebook.com/caphearabicasonla/)

Cà phê Arabica hay còn gọi là cà phê Chè theo tiếng Việt (danh pháp là: Coffea Arabica) có nguồn gốc từ các loài cà phê bản địa của vùng cao nguyên tây nam Ethiopia. Đây là một trong những giống cà phê đầu tiên được trồng, và vẫn chiếm vị trí chủ đạo trong cơ cấu ngành cà phê trên thế giới, cung ứng cho khoảng 70% sản lượng toàn cầu.

Những giống cà phê phát triển trong các khu rừng của Ethiopia, đã trải qua quá trình thuần hóa bởi con người nên chúng thường có chất lượng rất cao, nhưng rất nhạy cảm với các sâu, bệnh hại.

Ngày nay có khoảng 125 loài cà phê thuộc giống Arabica phân bố rộng rãi ở nhiều châu lục từ châu Phi, Mỹ Latinh, Đông Nam Á, Trung Quốc, đến các quần đảo ở Caribê và Thái Bình Dương.

Đặc điểm sinh học:

Cây cà phê Arabica ưa sống ở vùng núi cao nên được canh tác ở độ cao từ 1200-2200m. Cây có tán nhỏ, màu xanh đậm, lá hình oval. Cây cà phê trưởng thành có thể cao từ 2.5 đến 4.5m, nếu để mọc hoang dã có thể cao hơn 10m. Nhiệt độ phát triển tốt của nó trong khoảng 15 – 24oC nên có khả năng chống lạnh cao hơn cây cà phê Robusta (18 – 36oC) . Cà phê chè sau khi trồng khoảng 3 đến 4 năm thì có thể bắt đầu cho thu hoạch. Thường thì cà phê 25 tuổi đã được coi là già, không còn giá trị kinh tế. Tuy nhiên trong tự nhiên, cây có thể tiếp tục sống thêm khoảng 70 năm.

Lịch sử phát triển cà phê Arabica:

Trước thế kỷ 19, Arabica là giống cà phê duy nhất được sản xuất trên thế giới. Giai đoạn này các giống Arabica được lựa chọn đơn giản và chủ yếu tập trung vào khả năng thích ứng tại mỗi địa phương, năng suất cao, và chất lượng tốt. Cho đến năm 1920 bệnh gỉ sắt (Coffee Leaf Rust – CLR) trên cây cà phê Arabica lan rộng khắp quốc gia cà phê châu Phi và châu Á, khiến nhiều nông dân tìm kiếm các loại cây trồng thay thế.

Trong khi một số quốc gia thay thế việc sản xuất cà phê bằng các cây trồng khác, Indonexia đã bắt đầu lại với giống cà phê Robusta, có năng suất cao hơn và khả năng kháng CLR cao. Tuy nhiên, không may là cà phê Robusta cho cà phê chất lượng thấp hơn. Chính vì vậy cuối những năm 1970 – 1980, nhiều quốc gia khác nhau đã bắt đầu thực hiện các chương trình tạo giống nhằm tạo ra các giống kháng CLR.

Các giống Arabica quan trọng :

1. Arabica Typica

Typica Cùng với Bourbon, là một trong những loại cà phê Arabica quan trọng nhất về mặt di truyền trên thế giới. Ghi chép lịch sử cho thấy rằng cà phê Arabica đầu tiên cập bến cảng Yemen vào thế kỷ 14, Đến năm 1706 một cây Arabica Typica được lấy từ Yemen đến vườn bách thảo Amsterdam – Hà Lan. Từ Hà Lan, cây cà phê Typica đả theo các tuyến đường thương mại giữa các thuộc địa của Hà Lan tỏa đi khắp thế giới.

2. Arabica Bourbon

Cây cà phê Bourbon đầu tiên được người Pháp trồng trên đảo Bourbon (bây giờ gọi là Réunion ) ở giữa Ấn Độ Dương vào khoảng năm 1708. Ngày nay Bourbon đả có mặt khắp lục địa Mĩ la tinh và châu Phi, phát triển tốt nhất ở độ cao từ 1.100 – 2.000mét và cho năng suất cao hơn 20 – 30% so với người anh em Typica.

3. Arabica Caturra

Caturra là một đột biến tự nhiên của giống Bourbon, trong đó có một đột biến đơn gen làm cho các cây cà phê lùn hơn bình thường, được phát hiện ở Sao Paulo, Brazil

4. Arabica Mundo Novo

Mundo Novo là kết quả lai tự nhiên giữa Bourbon và giống Typica điển hình, lần đầu tiên được tìm thấy tại Mineiros do Tiete, Sao Paulo, Brazil. Từ năm 1952 giống Mundo Novo được trồng phổ biến tại Brazil. Ngày nay Mundo Novo có tầm quan trọng tại Brazil và các nước Nam Mỹ nhưng ít được sử dụng ở Trung Mỹ.

5. Cà phê Arabica Catuai

Catuai  là kết quả lai giữa Mundo Novo và Caturra được trồng ở Brazil vào cuối những năm 1940, hiện nay Catuai chiếm 50% diện tích cà phê tại Brazil và được trồng rộng rãi ở Trung Mỹ mà điển hình là Costa Rica, Guatemala. Cây cà phê Catuai có tầm vóc nhỏ dễ dàng chăm sóc, quả có màu vàng đặc trưng và cho năng suất cao hơn Bourbon.

6. Arabica Blue MountainLà một trong những loại hạt cà phê Arabica có giá thành cao và được ưa chuộng nhất trên thế giới. Blue Mountain không được công nhận là một giống cà phê riêng biệt, trên thực tến nó vẫn là giống Arabica Typica được trồng ở vùng núi Blue Mountains thuộc Jamaica. Với độ cao trên 2000m, vùng núi Blue Mountains là một trong những vùng trồng cà phê cao nhất trên thế giới. Sự kết hợp giữa đất đai và khí hậu tạo nên điều kiện lý tưởng cho cây cà phê. Tuy nhiên loại cà phê này không thích hợp với các điều kiện khí hậu khác. Sự thay đổi khí hậu sẽ dẫn tới sự thay đổi hương vị cà phê. Chính vì thế mà hiện nay nó mới chỉ được trồng ở Jamaica và Hawaii.